Trường Đại học Việt Nhật (VJU) – thành viên thứ 7 của Đại học Quốc gia Hà Nội – được thành lập tháng 9/2016 trên cơ sở hợp tác giữa Chính phủ hai nước Việt Nam – Nhật Bản và sự hỗ trợ kỹ thuật của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA). Sự thành lập VJU mang nhiều ý nghĩa quan trọng, là biểu tượng của quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam – Nhật Bản, giới thiệu triết lý giáo dục khai phóng và khoa học công nghệ Nhật Bản tại Việt Nam, giúp Việt Nam đào tạo lớp trí thức tinh hoa đáp ứng nhu cầu phát triển trong những năm tới.
Kể từ khi thành lập cho tới nay, VJU tập trung đào tạo hệ Thạc sĩ với 8 chương trình ưu tiên, bao gồm: Công nghệ nano; Kỹ thuật hạ tầng; Kỹ thuật môi trường; Khu vực học; Chính sách công; Quản trị kinh doanh; Biến đổi khí hậu và phát triển; và Lãnh đạo toàn cầu. Các chương trình này đều hợp tác đào tạo với các trường đại học hàng đầu của Nhật Bản và đang từng bước ổn định, gây dựng được uy tín trong giới học thuật và thị trường lao động. Phát huy thế mạnh này, VJU đang xây dựng chương trình đào tạo bậc đại học nhằm mở rộng các chương trình đạo tạo đa ngành nghề, tạo điều kiện cho sinh viên Việt Nam có cơ hội tiếp cận với nền giáo dục và khoa học kỹ thuật tiên tiến của Nhật Bản. Ngoài ra, VJU cũng đang hướng tới đào tạo bậc tiến sĩ nhằm cung cấp nguồn nhân lực sâu về nghiên cứu – một thế mạnh của các trường đại học Nhật Bản.
Với mong muốn này, việc tìm hiểu về nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, các hình thức, xu hướng hợp tác tiềm năng giữa doanh nghiệp và các trường đại học ở Việt Nam nói chung và VJU nói riêng là thực sự cần thiết. Do vậy, JICA đã hỗ trợ VJU tiến hành Nghiên cứu về “Hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp” tại Việt Nam. Nghiên cứu này do Công ty TNHH Tư vấn Quản lý và Chuyển đối Tổ chức (T&C Consulting) phối hợp với Viện Phát triển Bền vững (ISD – trường Đại học Kinh tế Quốc dân) tổ chức triển khai từ tháng 11/2019 đến tháng 3/2020.
Nghiên cứu “Hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp” được xem là một trong những nghiên cứu tiên phong và toàn diện về mối quan hệ hợp tác hai chiều giữa trường đại học và doanh nghiệp tại Việt Nam vì các nghiên cứu từng được triển khai trước đây thường tập trung nhiều vào đánh giá nhu cầu của doanh nghiệp hoặc xem xét khả năng/năng lực hợp tác của các trường đại học với các doanh nghiệp. Với kiến thức và kinh nghiệm chuyên sâu về hệ thống giáo dục và các trường đại học ở Việt Nam của ISD cũng như kinh nghiệm nghiên cứu, tư vấn cho các tổ chức, doanh nghiệp về quá trình chuyển đổi và khả năng quản lý dự án chuyên nghiệp của T&C Consulting, các chuyên gia đã mô tả được một bức tranh chung về mối quan hệ này, các thách thức và cơ hội cũng như đưa ra những khuyến nghị hữu ích cho VJU.
Bên cạnh việc nghiên cứu tài liệu điển hình từ các nước tiên tiến trên thế giới, nhóm nghiên cứu đã tiến hành gần 70 cuộc phỏng vấn sâu các doanh nghiệp vừa và lớn của Việt Nam, Nhật Bản và nước ngoài; cũng như các hiệp hội hoạt động trong nhiều lĩnh vực ngành nghề tại nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước (trong đó ưu tiên những đơn vị hoạt động trong các lĩnh vực có liên quan đến 8 ngành học của VJU), điển hình phải kể đến các doanh nghiệp có tên tuổi như Toyota Việt Nam, Honda Việt Nam, Tập đoàn Viễn thông quân đội Viettel, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), Tập đoàn Sun Group, Tập đoàn Đèo Cả, Sika Việt Nam…. Những thông tin thu thập được từ các cuộc phỏng vấn sâu này rất thực tiễn và đương thời, giúp nhóm nghiên cứu đưa ra các khuyến nghị đầy tính thuyết phục nhằm tăng cường quan hệ hợp tác giữa VJU và các doanh nghiệp trong tương lai. Đồng thời, nhóm nghiên cứu cũng chia sẻ các câu chuyện điển hình, các mô hình hợp tác tốt tại Việt Nam cũng như thế giới để JICA và VJU tham khảo, áp dụng trong bối cảnh phù hợp.
Nhóm nghiên cứu gặp và phỏng vấn đại diện của Honda Việt Nam
Báo cáo kết quả nghiên cứu này được JICA và VJU đánh giá cao và được sử dụng để xác định những thách thức cũng như đề xuất kiến nghị giúp VJU thúc đẩy mối quan hệ hợp tác với các doanh nghiệp hiệu quả hơn. Ngoài ra, với vai trò là một trong những nghiên cứu tiên phong về quan hệ hợp tác giữa doanh nghiệp và trường đại học, nghiên cứu này cũng là một tham khảo tốt cho các trường đại học khác trên con đường gắn kết đào tạo đại học với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, góp phần tối ưu hóa hoạt động giáo dục tại Việt Nam trong tương lai.